Paardentips: www.paardentips.com      Excursie naar HippoCampus

Kennismaken met Ulrike Thiel

Op een mooie zaterdagochtend in november bezochten we Ulrike Thiel, de schrijfster van het boek ‘Beter paardrijden kun je leren’. We werden hartelijk verwelkomd door haar drie honden en door Ulrike Thiel zelf. Bij een warme kop thee en een lekker plakje cake vertelde ze over zichzelf, haar paarden en haar werk.

Ulrike komt oorspronkelijk uit Oostenrijk en begon pas op achttienjarige leeftijd met paardrijden. Ze was al langer gefascineerd door paarden en de Spaanse Rijschool in Wenen maar ze moest het geld om paardrijles te nemen zelf verdienen. Daarom ging ze bijlessen geven. Ondertussen studeerde ze psychologie.
 
Ulrike probeerde alle takken van de paardensport uit. Mede door haar studie begon ze zich af te vragen wat het opvoedkundig effect op de mens is van het dressuurmatig opleiden van paarden.

Na haar studie psychologie ging Ulrike wetenschappelijk werk doen voor de Oostenrijkse justitie. Twee jaar lang hielp ze met het voorbereiden om een TBS-kliniek op te richten. Dit werd een boerderij waar ook paarden zouden zijn. Zo kwam ze in aanraking met het therapeutisch paardrijden.

Na een ski-ongeluk met een grote blonde Nederlander kwam ze uiteindelijk met hem mee naar Nederland. Door een ongeluk met een paard kon ze een tijdlang niet rijden maar eenmaal hersteld, stortte ze zich op de dressuursport. Ze had wel het verlangen om ooit weer iets met therapeutisch paardrijden te doen. Maar eerst volgde ze een aantal instructeursopleidingen en deed ze voor TNO onderzoek naar menselijke leerprocessen.

Tien jaar geleden kocht Ulrike haar huidige huis. Een prachtige boerderij met een flinke lap grond erbij. Hier kon ze eindelijk haar droom gaan verwezenlijken. Ondertussen werkte ze ook nog voor justitie in een TBS-kliniek en bij de kinderbescherming. Drie jaar geleden stopte ze hiermee en ging ze zich fulltime bezighouden met haar ‘Hippocampus’.

Volgende keer: kennismaken met Hippocampus

Kennismaken met Hippocampus

In het vorige Paardentips Magazine maakten we kennis met Ulrike Thiel, de schrijfster van het boek ‘Beter paardrijden kun je leren’ en oprichtster van Hippo Campus in Cranendonck (Noord-Brabant, NL). In dit nummer kom je meer te weten over het doel en de activiteiten van Hippo Campus en haar bewoners.

De naam Hippo Campus is al een verhaal op zich. Hippo Campus betekent letterlijk ‘een plek waar paarden gehuisvest zijn’. Nou dat klopt wel. Ulrike’s Hippo Campus is een prachtige plek waar het goed toeven is voor de paarden (Brabants voor ‘ze hebben daar een goed leven’). Hippo Campus is ook de naam van een plek in de hersenen die je gevoelens integreert in de andere hersenfuncties.
Hippo Campus werd opgericht omdat Ulrike een plek in Nederland wilde waar therapeutisch en psychotherapeutisch paardrijden beoefend zou worden volgens de richtlijnen van beproefde methodes. Ze vond het hierbij wel heel belangrijk dat de paarden op zo’n manier gehuisvest en benaderd zouden worden dat ze graag mee zouden werken aan de therapieën.

Therapiepaarden moeten op de eerste plaats zelf lekker in hun vel zitten. Het moeten gelukkige, tevreden paarden zijn zonder karakter- of gedragsproblemen. Daarom staan de paarden de hele dag als groep in de wei, ze ontwikkelen hiermee het natuurlijke sociale gedrag en de communicatie. Alleen ’s nachts staan de paarden in hun box en dan hebben ze nog een uitlooppaddock.

Tijdens ons bezoek aan Hippo Campus maakten we kennis met de volgende ‘bewoners’: Jona (Fjord), Edelgast (Hannoveraan), Hannes (Fries), Mona Lisa (KWPN), Rosenreserl en Tomaselli. Hele verschillende paarden, maar allemaal met een eigen karakter en hun eigen specialiteit wat betreft de therapie. Zo kan Ulrike bijvoorbeeld aan Jona perfect zien of een cliënt van binnen agressiviteit in zich heeft.

Naast therapieën met behulp van het paard kan je op Hippo Campus nog voor allerlei andere activiteiten terecht. Zo organiseert Ulrike workshops en clinics om ruiters ervaring op te laten doen met motorische vaardigheden en het verbeteren van de communicatie met het paard. Ze geeft dressuurtraining op basis van de klassieke rijkunst, psychomotorische technieken, therapeutisch paardrijden en natural horsemanship. Ze begeleidt ruiters met zit-, communicatie-, en angstproblemen en helpt gehandicapte ruiters die verder willen in de sport.

Kennismaken met equitherapie

In de vorige twee nummers van Paardentips Magazine maakten we kennis met Ulrike Thiel en haar Hippo Campus. Een van de activiteiten op Hippo Campus is equitherapie. In dit nummer lees je wat equitherapie precies inhoudt.

Equus is latijns voor paard en therapie is grieks voor de leer van de behandeling van ziektes. Het woord equitherapie wil dus zeggen: iemand ‘beter maken’ met behulp van of ondersteuning van een paard.

Het paardrijden en het contact met het paard wordt gebruikt om therapeutische effecten te bereiken. Zowel op lichamelijk als op psychisch vlak. Hierbij kan je denken aan bewegen op en met het paard, het omgaan met het paard, verschillende bewegings-, waarnemings- en belevingstechnieken en de samenwerking tussen cliënt, paard en therapeut.

Er zijn verschillende vormen van equitherapie, afhankelijk van de discipline waaruit gewerkt wordt en het doel dat men voor ogen heeft.

Hippotherapie (equitherapie vanuit de geneeskunde)
Fysiotherapie op het paard. Het paard wordt in stap aan de lange teugel gewerkt met een therapiesingel. Doelen kunnen zijn: het verbeteren van motoriek, houding, coördinatie, ontspanning e.d.

Paardrijden gehandicapten (equitherapie vanuit de sport)
Gehandicapte ruiters of ruiters die revalideren na bijvoorbeeld een ongeluk helpen om toch hun sport te kunnen beoefenen. Dit gaat van recreatief tot topsport.

Orthopedagogisch voltigeren/paardrijden (equitherapie vanuit de psychologie-orthopedagogie)
Er wordt met het paard gewerkt tijdens de verzorging, in de omgang, aan de longe in stap, draf en galop, aan de lange teugel, iemand die het paard leidt of zelf rijden. Een groep bestaat uit maximaal 4 personen en mag heterogeen zijn. Het accent ligt op het sociale en psychomotorische element, de interactie en de communicatie en niet zozeer op leren paardrijden of voltigeren. Het doel is afhankelijk van de persoon en kan bijvoorbeeld zijn: verbetering van de psychomotoriek, cognitie, concentratie, bevordering van sociale en persoonlijkheidsontwikkeling en beïnvloeden van gedragsproblemen.

Psychotherapeutisch paardrijden (equitherapie vanuit de psychotherapie)
Psychotherapeutisch paardrijden kan een onderdeel zijn van psychotherapie voor volwassenen. Indicaties zijn bijvoorbeeld psychosomatische stoornissen, persoonlijkheidsstoornissen, (seksueel) trauma, eetstoornissen, spraakstoornissen en emotionele problematiek.

Natuurlijk hadden wij voor ons bezoek aan Ulrike al wel eens van equitherapie gehoord. Maar tijdens dit bezoek ging er toch een hele nieuwe wereld voor ons open. We stonden versteld van alle mogelijkheden die er zijn.

Ulrike liet ons een videoband zien van Gundula Hauser begin_of_the_skype_highlighting     end_of_the_skype_highlighting. Zij is directrice van een school waar gehandicapten en niet-gehandicapten samen in de klas zitten. Zij is de oprichtster van de opleidingen voor equitherapeuten in Oostenrijk  en in haar school wordt deze therapie ook gegeven aan kinderen die er baadt bij hebben.

We volgden een therapie van een groepje van drie heel verschillende kinderen:
• een meisje met het Down-syndroom (mongooltje),
• een meisje met 10 centimeter verschil tussen haar linker- en rechterbeen,
• een jongen met gedragsproblemen.

Allemaal kinderen met een handicap dus, maar voor een paard maakt dat niet uit. Paarden accepteren kinderen zoals ze zijn en dat is voor veel kinderen al een hele geruststelling. Het meisje met het Down-syndroom sprak bijvoorbeeld haar eerste woordjes te paard. Bovendien kunnen sommige kinderen op het paard even de beperkingen van hun handicap vergeten. Het meisje met het verschil in beenlengte bijvoorbeeld heeft hier op het paard geen last van omdat het paard op dat moment de functie van haar benen overneemt.

Allereerst werd het paard gepoetst en hier begint eigenlijk de therapie al. De kinderen moeten samen poetsen, samen overleggen, een plaatsje vinden in de groep, afspraken maken, contact maken met het paard, rekening houden met elkaar en met het paard enz.

Na het poetsen volgde de warming-up. Ieder kind ging op zijn eigen manier zijn spieren opwarmen,  bijvoorbeeld door te rennen of door oefeningen. Eerst individueel en daarna in tweetallen. Ook moesten ze naast de voorbenen van het paard lopen, precies in hetzelfde ritme.

In de hoofdfase gingen de kinderen bewegen op het paard. Soms alleen, soms met z’n tweeën. Er wordt telkens begonnen vanuit de positieve kanten van het kind en zo wordt het langzaam opgebouwd. Een belangrijk thema tijdens het samenwerken op het paard is elkaar helpen en jezelf laten helpen.

Het is jammer dat we jullie de beelden niet kunnen laten zien want het was werkelijk prachtig om te zien hoe gelukkig en fanatiek deze kinderen bezig waren. Bovendien deden ze voltigeeroefeningen waar wij niet van durven te dromen. Echt heel knap!

Het is toch fantastisch dat ons lievelingsdier, het paard, zo’n goede invloed kan hebben op de ontwikkeling van (gehandicapte) kinderen en dingen voor elkaar kan krijgen die ons mensen niet lukken!

Welke rol speelt het paard in de equitherapie?

In de vorige drie nummers van Paardentips Magazine maakten we kennis met Ulrike Thiel, haar Hippocampus en equitherapie. In dit nummer lees je welke rol paarden kunnen spelen in de equitherapie.

Dat wij paardenliefhebbers op een heleboel manieren plezier hebben van onze paarden hoef ik natuurlijk niemand te vertellen. Maar onze paarden hebben nog veel meer (verborgen) talenten. Zo kunnen ze in de equitherapie, samen met een therapeut, mensen helpen met lichamelijke en/of geestelijke en/of emotionele problemen. Ze kunnen op allerlei manieren ingezet worden. Hieronder een overzicht.

Het paard als bron voor sociale thema’s
De therapeut en de cliënt kijken samen naar een groep paarden. Ze praten over wat ze zien in de kudde (ruzie, lief zijn, spelen, conflicten regelen, lichamelijk contact e.d.). Zo komen thema’s aan bod die voor de cliënt belangrijk zijn.

Modelinteractie therapeut-paard
Het paard en de therapeut zijn met elkaar in contact en met iets bezig. De cliënt kijkt hoe ze met elkaar omgaan en praat over zijn observaties. De relatie heeft een voorbeeldfunctie.

Het paard als brug naar de therapeut
De therapeut en de cliënt(en) zijn tegelijk met paard(en) bezig. Het paard bemiddelt in het contact tussen cliënt en therapeut en dient om het ijs te breken. Dit kan tijdens het verzorgen van het paard, wandelen en/of grazen, stalwerk e.d.

Het paard als overgangsobject
De cliënt krijgt bescherming, steun en geborgenheid van het paard. Hij krijgt de kans om lichamelijk contact, gedragen worden, warmte e.d. te ervaren. Langzaam moet de cliënt dit weer bij mensen gaan zoeken.

De client-paard interactie
Cliënt en paard communiceren onder toezicht van de therapeut. Het paard reageert direct op de communicatie. Dit kan later weer een thema worden tussen cliënt en therapeut.

Het paard als verlengstuk van de therapeut
De therapeut laat een deel van zijn contacten met de cliënt bewust aan het paard over zoals dragen, lichaamscontact en gedragscorrecties.

Therapiepaarden zijn vriendelijk en vinden contact met de mens leuk. Ze hebben een goede basisopleiding aan de longe gehad, lopen gewillig met een ontspannen rug, goed in evenwicht en regelmatig. Ze tolereren onzekerheid van cliënten maar reageren wel op brutaliteit of impulsief gedrag. Om hun taak aan te kunnen, hebben ze regelmatig ontspanning in de weide nodig met soortgenoten.

Dit was het laatste deel van het verslag van ons bezoek aan Hippocampus. Voor ons is er een nieuwe wereld open gegaan. Dat het paard een veelzijdig dier is, wisten we wel. Maar bij zoveel verschillende mogelijkheden in de Equitherapie hadden wij nog nooit stilgestaan.

Met dank aan Ulrike Thiel die ons heeft kennis laten maken met deze ‘nieuwe wereld’.